Alle eBooks uitgeleend

De boekenindustrie is hardleers en zó aartsconservatief dat het de meest bizarre situaties oplevert:

Bibliotheken willen graag e-books uitlenen. Zo hoef je minder fysieke boeken in bezit te hebben en kun je een oneindig aantal e-books aanbieden. Maar de uitgeverswereld eist dat er DRM op leen-e-books zit, waardoor bibliotheken slechts een beperkt aantal boeken per vestiging kunnen uitlenen. Daardoor kan de situatie ontstaan dat alle e-books in een bibliotheek ‘al uitgeleend’ zijn, en je moet wachten tot iemand dat e-book ‘weer inlevert’. Leg dat maar eens uit aan een kind dat opgroeit met tabletcomputers: „Sorry mijn zoon, alle e-books van Harry Potter zijn uitgeleend.”

En zo groeit er weer een generatie kinderen op voor wie het veel logischer en eenvoudiger is om media illegaal te downloaden, dan er keurig voor te betalen. En dat is voor een groot deel aan de industrie zelf te wijten.

Het boek als kunstobject

Afgelopen maandagavond heeft de legendarische Duitse uitgever Benedikt Taschen een nieuwe boekenwinkel geopend in de Amsterdamse PC Hooftstraat. Hij staat bekend om zijn luxe en prachtig vormgegeven boeken. In een interview met NRC Weekend vertelde Taschen dat hij zijn winkels als etalages ziet. Het publiek loopt rond, vergaapt zich aan The Big Book of Breasts of een overzicht van Van Goghs werk en koopt dan later online. Taschen loopt hoe dan ook binnen. De covers zijn soms van leer of hout, de pagina’s een halve meter breed, de knuffel die aan Terry Richardsons boek hing: zo overleeft het boek.

wordt geleverd met 3D bril

Zolang briljante vakmensen als Taschen het papier gebruiken als een medium dat zich prachtig leent voor vormgeving, kan Amazon streamen wat ze wil, de drukpers blijft toch draaien. De toegevoegde waarde van een glanzend schijfje is nul, maar het knisperen van mooi papier, dat is kunst.

Streamen in plaats van downloaden

Terwijl wij in Nederland prutsen met illegale downloads, videotheken, dvd-bakken en UPC’s peperdure on-demand-winkel maken miljoenen Amerikanen gebruik van Netflix. Die sturen sinds 1998 dvd’s op, maar geven ook de mogelijkheid om films direct via de laptop te bekijken. Voor een vast bedrag ongelimiteerd films kijken, zonder te downloaden. Streamen heet die techniek die een stuk goedkoper en toekomstbestendiger is dan het afhalen danwel opgestuurd krijgen van dvd-tjes.

Terwijl wij hier aanklooien met technieken uit de vorige eeuw en onze distributierechten niet op orde zijn, zetten ze in de Verenigde Staten volledig in op streamen. De dvd gaat dood zoveel is duidelijk.

Ondertussen zijn aan de andere kant van de oceaan boeken ook al aan de beurt. Amazon en Google bouwen allebei aan een streaming service voor boeken. Voor een vast bedrag per maand literatuur op je tablet lezen, zonder downloads. Betekent dit dan ook de dood van papieren boeken?

E-book of P-book

In Nederland zijn bibliotheken afhankelijk van de bereidwilligheid van uitgevers en kunnen de leden nu alleen nog uit een zeer beperkte hoeveelheid e-boeken kiezen via intermediair Ebsco. Uitgevers zien een grote rol voor bibliotheken op het gebied van e-boeken eigenlijk niet zo zitten. Het is vooral aan het optreden van de Stuurgroep E-books te danken dat de uitgangspositie voor bibliotheken langzaam verbetert. De stuurgroep probeert het voor elkaar te krijgen dat ook Nederlandse openbare bibliotheken op grotere schaal e-books ter beschikking van hun leners kunnen stellen. Of dat dan via het nieuwe nog te bouwen platvorm moet gaan verlopen óf via een eigen platform van de bibliotheken of op nóg een andere manier is de vraag. Volgens Boekblad verlopen de gesprekken tussen de Stuurgroep en de Groep Algemene Uitgevers (GAU), die namens de uitgevers de onderhandelingen met de stuurgroep voert, in ieder geval weer in goede harmonie. De persberichten in Boekblad zijn nog wel vaag, in de woorden van Voorzitter stuurgroep Hans van Velzen: ‘We hebben over en weer voorstellen gedaan, daar wordt nu naar gekeken.
2011 zal in ieder geval in Nederland nog zeker niet het jaar zijn van de verwachte grote doorbraak van het e-boek en zal het geduld van in e-boeken geïnteresseerde bibliotheekleden nog wat langer op de proef worden gesteld. Wat inmiddels wél duidelijk is, dat Nederlands eigen Bol.com een interessante deal met Sony heeft gesloten. Met Sony’s in oktober uit te brengen PRS-T1 kun je via draadloos internet met een paar drukken op de knop e-boeken uit de winkel van Bol downloaden en lezen. Ik denk maar zo dat Bol dit graag geregeld wilde hebben vóór de in het najaar verwachte introductie van de Nederlandse editie van Google’s platform voor e-boeken ‘Google eBooks’. Ook Google gaat z’n online winkel voor e-boeken voorgeïnstalleerd op bepaalde e-readers aanbieden. Nu nog wat doen aan die veel te hoge prijs voor e-boeken en de grote doorbraak in Nederland kan ook komen.